Xin trân trọng giới thiệu bài tham luận của TS. Lưu Bích Hồ, Nguyên Viện trưởng, Viện Chiến lược phát triển, Bộ KH&ĐT tại Hội thảo quốc tế “Nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và đổi mới, phát triển doanh nghiệp” được tổ chức ngày 26-3-2016.

Đây là một Báo cáo tốt, có ý nghĩa làm cơ sở cho triển khai một công việc rất quan trọng trong thời gian tới đây nhằm đẩy mạnh tái cơ cấu gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng, sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.
Báo cáo được xây dựng công phu, nghiêm túc, khoa học gắn với thực tiễn, đưa ra một bức tranh đầy đủ, chi tiết, rõ ràng, cũng có tính khái quát cao, về đánh giá tình hình, đề xuất các chủ trương, giải pháp tiếp tục đổi mới cơ chế chính sách, cùng với những kiến nghị xác đáng để triển khai thực hiện.
Tôi đánh giá cao và nhất trí với nội dung của Báo cáo.
Sau đây xin nêu một số ý kiến, chủ yếu là để góp phần đẩy mạnh việc triển khai thực hiện những công việc trong Đề án này thời gian tới.
- Khẳng định vai trò của KHCN, đổi mới sáng tạo (ĐMST) là nội dung cốt lõi và động lực cơ bản trong quá trình tái cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng trước mắt và cả quá trình CNH, HĐH lâu dài. Không như vậy, không thể thực hiện thành công quá trình này. Chúng ta đã nhận thức đúng, nhưng thực hiện còn chậm, nhiều hạn chế như báo cáo đã nêu. Do đó, một việc lớn là cần xây dựng và vận hành tốt hệ thống Đổi mới sáng tạo trong cả nước và trên từng vùng, từng địa bàn. Hệ thống này bao gồm một chuỗi liên kết giữa sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp với KHCN (viện nghiên cứu, trường đại học), Giáo dục đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, các cơ quan, tổ chức cấp kinh phí (ngân hàng, tín dụng, Quỹ đầu tư...), các cơ quan, tổ chức quản lý và dịch vụ kinh tế, KHCN, GDĐT, các hiệp hội ngành hàng và cả những đối tác hợp tác nước ngoài. Trong chuỗi này, các doanh nghiệp, kể cả doanh nghiệp khởi nghiệp đóng vai trò trung tâm, doanh nhân là lực lượng xung kích. Tất cả hoạt động trong chuỗi này là để tạo ra kết quả nghiên cứu KHCN hoặc thu hút công nghệ từ bên ngoài và các sản phẩm vật chất/dịch vụ có hàm lượng KHCN, giá trị gia tăng cao và giá trị sáng tạo mới đáp ứng yêu cầu tiêu thụ và cạnh tranh trên thị trường. Đạt được yêu cầu này sẽ là sự thành công cơ bản của của quá trình phát triển theo hướng hiện đại hóa của quốc gia và trên từng vùng.
- Do đó, trong thực hiện Đề án này, một việc rất quan trọng, có tính quyết định là sự kết nối. Kết nối doanh nghiệp - viện nghiên cứu, trường đại học - các tổ chức có liên quan của cả Nhà nước và xã hội... là các những mối quan hệ ngang, gắn hữu cơ với những mối quan hệ dọc là từ thể chế chính sách đến hoạt động của bộ máy quản lýnhà nước. Cần khắc phục cho được sự cắt khúc, tách rời, không đồng bộ, không hợp tác, không chia sẻ, hành chính quan liêu, để đưa nhanh thành quả KHCN và chính sách vào cuộc sống.
- Nhà nước có vai trò kiến tạo, bà đỡ cho hoạt động doanh nghiệp khởi nghiệp, tiến tới quốc gia khởi nghiệp. Vai trò này đặc biệt nổi bật khi công việc bắt đầu, như câu nói "vạn sự khởi đầu nan", mà Nhà nước là người nhóm lửa và thổi lửa. Đồng thời khu vực tư nhân là nền tảng, trụ cột để mở ra, nhân rộng, tạo thành "bếp lửa", "cánh đồng lửa" của sự phát triển khởi nghiệp. Do đó, các vườn ươm, các quỹ đầu tư, các hoạt động phục vụ cho khởi nghiệp do khu vực tư nhân này làm là chủ yếu, phải được tạo điều kiện và khuyến khích thật mạnh, kể cả những giải pháp rất đặc biệt vượt quá khung khổ pháp luật hiện hành cũng cho phép thí điểm rồi đúc kết để hoàn chỉnh pháp luật và triển khai rộng. Đặc biệt các Quỹ đầu tư hỗ trợ cho hoạt động khởi nghiệp không nên giao nhiều cho cơ quan nhà nước quản lý, mà chủ yếu là để các NGO, các tổ chức của cộng đồng quản lý, với các quy chế chặt chẽ để tránh tình trạng lợi ích nhóm thao túng, chi phối. Như vậy cũng sẽ tránh được lối làm việc hành chính quan liêu không thuận lợi mà còn cản trở doanh nghiệp khởi nghiệp. Xem xét thu hút nhiều các tổ chức NGO nước ngoài tham gia quá trình này, không chỉ kết nối để thu hút nguồn vốn mà quan trọng hơn là thu hút, chuyển giao công nghệ tiên tiến và kỹ năng quản trị hiện đại và cả việc đào tạo nguồn nhân lực. Nếu triển khai hội nhập TPP, cơ hội và điều kiện để thực hiện việc này sẽ nhiều hơn, thuận lợi hơn. Về phần đơn vị tiếp nhận đầu tư, nên chú trọng đầu tư cho cộng đồng, không đầu tư riêng cho từng cá nhân hay một số cá nhân riêng lẻ vì như thế dễ có "ô dù", thiên vị, lệch lạc và không có người để làm các dự án hiệu quả.
- Giải pháp của mọi giải pháp là vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu các ngành các cấp, từ TW đến địa phương. Chúng ta đã nói nhiều về điều này, trong việc tạo ra và thúc đẩy sự khởi nghiệp của doanh nghiệp, chỉ có thể làm nhanh làm tốt nếu người đứng đầu ra tay. Người đứng đầu cũng cần nói là làm, đổi mới phong cách làm việc là hành động, hành động quyết liệt, cho đến kết quả. Cùng với đó là đổi mới và tăng cường chất lượng, hiệu lực của bộ máy làm việc với những nhân lực chuyên nghiệp. Khởi nghiệp không thể tạo ra bởi bộ máy và con người kiến tạo, ươm tạo nó vẫn giữ phong cách làm việc cũ không còn thích hợp, không đổi mới, không khoa học, không sáng tạo.
- Cuối cùng, nhân đây, xin gửi đến Ban KTTW một điều mong muốn, đó là Ban đã và đang làm tốt chức năng tham mưu kinh tế của Bộ Chính tri, Ban Bí thư, BCHTW Đảng. Ban cũng giúp TW Đảng giám sát thực hiện chủ trương chính sách. Tới đây, có cần không và có cách nào để Ban tham gia tích cực vào quá trình thực hiện các chủ trương chính sách đó, cho dù không trực tiếp làm công tác điều hành. Bởi lẽ như trên đã nói, từ chính sách đến cuộc sống còn một khoảng cách khá lớn, mà việc rút ngắn khoảng cách này còn quá chậm, cũng không dễ dàng, nhưng đòi hỏi phải có sự chuyển biến cơ bản trong thời gian tới./.
Theo: https://kinhtetrunguong.vn